‘Ongeluk of schuld: in het verkeer een subtiel verschil’
Ongeluk of schuld, in het verkeer kan het soms een subtiel verschil zijn, terwijl de consequenties sterk verschillen. “Verkeersongelukken zijn voor rechters, naast zedenzaken, de moeilijkste zaken die er zijn”, zegt Rinus Otte, voormalig hoogleraar verkeersrecht en raadsheer bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, in een artikel in het NRC.
— Advertentie —
Verschil
Als iemand wordt doodgereden in het verkeer, is het soms een ongeluk en soms iemands schuld. In het eerste geval krijgt de dader geen – zware – straf, in het tweede geval kan hij een flinke gevangenisstraf krijgen.
Bij nabestaanden leidt dit soms tot woede en onbegrip. Zo ook bij de bewuste ‘stoelgooier’ die vorige week zijn stoel richting een Limburgse rechter wierp. Zij had net 120 uur werkstraf opgelegd aan de 33-jarige man die zijn 2-jarige dochter en haar grootouders had doodgereden. Ook in Den Haag brak vorig jaar een vechtpartij uit toen de officier van justitie een taakstraf eiste voor het doodrijden van de 13-jarige jongen.
Moeilijk
Rinus Otte, voormalig hoogleraar verkeersrecht en raadsheer bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, vindt verkeersongelukken een van de moeilijkste zaken die er zijn. “Allereerst wegens de heftige emoties bij slachtoffers en familie. En daarnaast omdat het bij verkeersongelukken in de kern van de zaak gaat om overtredingen die iedereen maakt. Ook de nabestaanden en medewerkers van justitie rijden waarschijnlijk wel eens te hard.”
Boetes
Er worden jaarlijks in Nederland miljoenen verkeersovertredingen gemaakt. “Overtredingen worden relatief licht bestraft, via een bestuurlijke boete”, zo zegt Otte. “Iedereen klaagt over die boetes, maar als er slachtoffers vallen, vraagt iedereen om hoge straffen. In het Nederlandse strafsysteem wordt de straf nu eenmaal afgestemd op de mate van schuld, niet zozeer op de ernst van het gevolg.”
(On)duidelijk
In Nederland sterven er ongeveer 600 mensen bij of aan de gevolgen van een verkeersongeluk. Otte: “Als iemand op gladde banden met gedoofde lichten hard over de dijk rijdt, is het duidelijk. Of als iemand veel alcohol opheeft. Maar meestal is het lastiger.” Er zijn volgens Otte verschillende scenario’s die moeilijk zijn. Een opzettelijke aanrijding daargelaten. “Als een verdachte iets te hard reed en niet meer kon remmen voor een plots overstekende fietser. Of als hij zegt dat hij het slachtoffer eenvoudigweg niet heeft gezien bij het rechtsaf slaan… Iemand simpelweg niet zien of iets te hard rijden, levert geen schuld op. Dat kan anders zijn als het een flinke snelheidsovertreding is, terwijl het ook donker of druk op de weg is.
'Stoelgooier'
De rechter in Limburg achtte alleen een lichte snelheidsovertreding. “Voor een overtreding past een werkstraf, voor een misdrijf kan een gevangenisstraf worden opgelegd”, zo zegt Otte. Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels hoger beroep aangetekend. Er is volgens hen wel veel te hard gereden, terwijl er bovendien veel recreatieverkeer was én een bocht. Onvoorzichtig om dan zo hard te rijden, en dan dus schuldig.